Analogowa kwadrofonia QS i SQ z BienSound PC

4 kanały dla dźwięku przestrzennego w systemowej ofercie Windows

Założenia w pracach z analogową kwadrofonią można teraz dobrze kontynuować z rozwiązaniami IT. Nowe technologie dają lepsze możliwości dla odtwarzania zrobionych kiedyś nagrań. Współczesne dostosowanie cyfrowe w Windows dla kwadrofonii typu matrix nie jest oczywiście idealnie „skrojone” dla SQ i QS, ale nowa technologia radzi sobie w praktyce bardzo dobrze.

Wyjątkowe możliwości są w sterowniku Microsoft dla najpopularniejszego DSP, który montowany jest na płytach głównych. Nie chodzi tu jednak o najbardziej logiczne korzystanie z tradycyjnego ustawienia "Kwadrofoniczny, a o nowatorski "Przestrzenny". Szczególnie dobrze sprawdza się z AMS- Maestro, gdy chcemy także korzystać z nagrań na DVD z dźwiękiem 5.1

Dodatkowe informacje są na oddzielnej stronie...

Sygnał z PC do QS-1 należy podłączyć stereofonicznie, czyli tradycyjne 2 kanały.

W tym temacie można w Wikipedii także przeczytać, że: In 1971, Sansui introduced the Quadphonic Synthesizer QS-1, which could make simulated four-channel stereo from two-channel sources. Sansui developed the QS Regular Matrix system, which made it possible to transmit four-channel Quadraphonic sound from a standard LP. The channel separation was only 3 dB, but because of the human way of hearing it sounded relatively good. In 1973, Sansui introduced the more advanced QS Vario Matrix decoder with 20 dB separation.

W testach z referencyjny AMS-Master podłączony był przez pasywny adapter BenOx.

Najbardziej purystyczne testy z PC w połączeniu stereo były dla akustycznego dekodowania SQ. Na przód para aktywnych głośników, a na tył z tradycyjnym wzmacniaczem hi-fi zmodyfikowane satelity od Sony, który jest twórcą systemu SQ

Quadrasonic System - Regular Matrix opracowany został przez japońską firmę Sansui i zaprezentowany na amerykańskim rynku w marcu 1971 roku.

Jest to systemem matrycowy, który pozwolił udostępnić 4 kanałowe nagranie na ściankach rowka płyty LP.

Cztery kanały składowe są dodawane lub odejmowane z odpowiednim poziomem i przesunięciem fazowym.

Do stworzenia kanałów lewy-suma i prawy-suma, które znajdą się w rowku płyty wykorzystuje się następujące wzory:

Lsuma = 0,92 Lfront + 0,38 Pfront + j 0,92 Ltył + j 0,38 Ptył

Psuma = 0,92 Pfront + 0,38 Lfront - j 0,92 Ptył - j 0,38 Ltył

gdzie +j oznacza przesunięcie fazy o +900 a -j oznacza przesunięcie fazy o -90^o.

W 1973 pojawiło się ulepszenie dekoderów z Vario-Matrix, by zapewnić większą separacją kanałów i polepszyć zgodność z SQ.

Te prace z ówczesnymi odtwarzaczami RTV przypominają współczesne rozwiązania, które bazują na oprogramowaniu i dają znacznie większą swobodę dobrania optymalnej konfiguracji itd.

Stereo Quadrophonic System należy tak jak QS do kategorii systemów matrycowych. Zaprezentowano go w kwietniu 1971 roku. Stworzony został przez CBS Records i Sony przy silnym wsparciu przemysłu samochodowego.

Tu także do zapisu w rowku płyty jest kanał lewy-suma, który złożony zostaje ze składowych: kanał lewy-przód i oba kanały tylne. Adekwatnie do tego kanał prawy-suma złożony jest ze składowych: kanał prawy-przód i oba kanały tylne.

L_suma = L_front - j 0,707 L_tył + j 0,707 P_tył
P_suma = P_front + j 0,707 P_tył - j 0,707 L_tył

Przy odtwarzaniu kanały są dekodowane według następujących wzorów:

L_front = L_suma
P_front = P_suma
L_tył = j 0,707 L_suma - 0,707 P_suma
P_tył = - j 0,707 P_suma + 0,707 L_suma

gdzie +j oznacza przesunięcie fazy o +90^o a -j oznacza przesunięcie fazy o -90^o.

W 1975 roku separacja dźwięku została znacznie poprawiona dzięki wprowadzeniu dekodowania SQ Full Logic przy użyciu chipów Motorola. Było to typowe rozwiązanie sprzętowe dla systemów wbudowanych

W recenzji współczesnego dekodera SQ, który powstał kilka lat temu roku w Polsce i kosztuje ok. 18 tys. zł. jest bardzo trafne wprowadzenie do tematu odtwarzania w dzisiejszych czasach analogowych nagrań kwadrofonicznych. Zacytowane jest po prawej.

Motywacje twórców dekodera są przekazane w innej recenzji

"Rozwój technik audiowizualnych to nie tylko pasmo sukcesów, lukratywne kontrakty i łatwy kawałek chleba, lecz również ślepe uliczki, pozamerytoryczne argumenty, podstolikowe układy i typowe ślepe zaułki. Pamiętają Państwo wielościeżkowe magnetofony, system Video2000, kwadrofonię, czy niezbyt daleko sięgając wstecz wielokanałowe DVD Audio i SACD? Niby pojawiły się, zrobiły trochę zamętu na rynku i po kilku latach spaliły się niczym meteoryty wchodzące w ziemską atmosferę. Teoretycznie można zatem machnąć na nie ręką, zamruczeć pod nosem „to se ne vrati” i … bezkrytycznie patrzeć w przyszłość. Czasem jednak ludzka natura buntuje się przeciw takiemu status quo i szepce z ulotnej podświadomości, że może warto byłoby, choćby z czystej ciekawości, ekshumować jakiś dawno temu uśmiercony format i na własne uszy, przy pomocy współczesnej technologii na własne uszy przekonać się o co wówczas było tyle szumu."

Klasyczne ustawienie dla kwadrofonii w stacjonarnych komputerach osobistych z najpopularniejszym DSP, który montowany jest na płytach głównych.

W testach z referencyjnym BienSound PC najlepiej dla tej konfiguracji sprawdził się sterownik producenta 6.0.1.8569

W zaawansowanych ustawieniach urządzenia wybrana została opcja rozdzielenia wyjść

Korekta parametrów pomieszczenia teoretycznie nie jest obsługiwana w ustawieniu dla kwadrofonii. W praktyce jest jednak możliwe skorzystanie z niej, co daje bardzo pożądane rezultaty.

Wygodną możliwość zapewnia manualne przydzielenie sygnału do poszczególnych gniazd wyjściowych

Szersza informacja na oddzielnej stronie

VIA od największego producenta układów scalonych był na płycie głównej. Jest tylko sterownik producenta, w którym można manualnie skonfigurować odległości głośników. Szersza informacja na oddzielnej stronie

X-fi jest najwydajniejszy i był na karcie muzycznej. Jest tylko sterownik producenta. Może pracować ze "sprzętowym" próbkowaniem 32 /192, co dla kart muzycznych jest zaletą. Szersza informacja na oddzielnej stronie

Aktywne monitory referencyjne Hi-Fi - Fluid Audio CX7 są również ciekawą ofertą

Jak wydobyć sygnał z rowka płyty?

Bardzo istotny jest wybór gramofonu i wkładki,
lecz zależy to do możliwości finansowych

Wspaniale radzi sobie przetwornik magnetoelektryczny Ortofon MC2000

Wszystkie płyty LP nagrane są z korekcją RIAA

Analogowe dekodery są we wzmacniaczach hi-fi,

ale wierniej robi to cyfrowa korekcja w programie do nagrywania

GoldWave obsługuje przetworzenie
sygnału analogowego na cyfrowy
i zapis na twardy dysk